De sterke man van Gorinchem

Het wapen van Gorinchem. ‘Fortes creantur fortibus’: ‘Sterken brengen sterken voort’. Foto: StoryTrail.nl / Dominique Brozek.

‘Voor sterke verhalen moet je in Gorinchem zijn,’ zei mijn grootvader altijd. Hij kon het weten, want hij woonde zijn halve leven aan de Pompstraat. En hij was hier bovenmeester op de lagere school. Dus dan hoor je wel eens wat.

Het begon allemaal, vertelde mijn opa, in de 13e eeuw, met Jan van Arkel. ‘Dat was een goeie vent, jongen. Hij had het beste met de mensen voor. Maar de Gorcumers waren in die tijd al net zo eigenwijs als al die donderstralen in mijn klas. De mensen vonden dat Jan van Arkel te veel praatjes had en ze spraken af om met z’n allen zijn kasteel te gaan bestormen. Nou en het Kasteel van Arkel… dat was een paleis. Vol met goud en zilver. Daar hadden die oproerkraaiers het op gemunt natuurlijk!’

Bijlen en Knotsen
‘Op een zekere woensdagmiddag, precies op het middaguur, moest het gebeuren. De Gorcumse kerkklok slaat 12. Al die kwaaie burgers staan paraat, met bijlen en knotsen en al. Ze willen net de Laag Arkelpoort uit rennen om op te trekken naar het kasteel. Maar plots staan ze aan de grond genageld. Want wie komt hen daar juist op dat moment tegemoet rijden op zijn paard? Moederziel alleen? Jan van Arkel zelve.’

Hier aangekomen boog opa zich altijd wat dichter naar mij toe. ‘Ja jongen,’ zei hij. ‘Jan van Arkel wist dat allemaal al lang, wat die Gorcumers van plan waren. De hele stad zat vol spionnen natuurlijk, die hadden hem alles in geuren en kleuren verteld. Een gewone kasteelheer had waarschijnlijk als wraak heel de stad platgebrand. Maar Jan van Arkel deed dat niet. Die deed iets anders!’

Met Paard en al
Nu gingen de pretlichtjes in de ogen van mijn opa aan. ‘Moet je je voorstellen. Heer Jan van Arkel rijdt de Laag Arkelpoort binnen. Hij pakt de grote houten dwarsbalk vast die daar hoog in de poort hangt. Hij klemt zijn paard stevig vast tussen zijn dijen. En hij trekt zichzelf aan die balk omhoog. Met paard en al. Niet één keer. Maar tien keer achter elkaar.’

‘Toen de Gorcumers die ongelooflijke krachtpatserij zagen, waren ze meteen genezen hoor. Zij durfden geen kik meer te geven, heel die opstand was in één klap van de baan. En weet je hoe de mensen Jan van Arkel sindsdien noemden?’

‘Jan de Sterke, opa.’

‘O, wist je dat al. Ik had het je zeker al eens eerder verteld, niet? Maar dit is nog maar het begin hoor. Ik kan je nog veel sterkere verhalen over Gorcum vertellen.’

En óf hij dat kon. Daarover later meer.

In deze serie verhalen ontdekt verteller Johannes de geschiedenis van Gorinchem, de stad van zijn grootvader.

Meer sterke verhalen beleven?

Dat kan tijdens de StoryTrail stadswandeling Gorinchem, een verhalenwandeling en een historische belevenis in één. En je kunt verhalen lezen in De Stad Gorinchem.  Speciaal voor deze Gorkumse krant schrijft verhalenverteller Johannes de rubriek Sterke Verhalen.